Maaha (goedemiddag) allemaal,

Hoe is het daar in het enorm koude, witte Nederland? Hoorde al berichten over misschien zelfs een Elfstedentocht, vliegtuigen die niet meer gingen etc. Het zal wel voor behoorlijk wat overlast hebben gezorgd. Voor mij is het een beetje moeilijk voor te stellen, ik ben dus een paar dagen naar het noorden geweest en daar was het niet normaal warm, na 10 uur ‘s ochtends wilde je echt niet meer naar buiten.

In mijn vorige verhaal noemde ik het al; we gingen naar een echte Ghanese begrafenis! De moeder van Nana was overleden en wij mochten dus ook komen. Afgelopen donderdag vertrokken we al heel vroeg. Momma (mijn gastmoeder dus, laat ik haar maar even zo noemen, want mama staat zo raar) had gezegd dat we rond 3 uur moesten opstaan, want om 4 uur zouden we vertrekken. Dus iets na drieen ging de wekker. En je raadt het al, we vertrokken hier van huis na 04.30u. We werden met de auto naar de bushalte gebracht (10 minuutjes rijden), en na 5 minuten kwam de bus aanrijden. Het was gelukkig wel een redelijk luxe bus, hoewel ik niet echt beenruimte had vanwege mijn rugzak. Even na zessen vertrokken we, toen waren we dus al drie uur op. De reis ernaartoe verliep verder prima. Voor wie het leuk vindt om te zien waar ik nou eigenlijk heen ben geweest: het dorpje waar wij zaten heet Wulugu. Maar dat is heel klein, dus dat zal je niet op de kaart vinden denk ik. We begonnen natuurlijk in Techiman, en via Tamale ging de bus naar Bolgatanga, dat is een grote stad vlakbij Wulugu. Nana was al een paar dagen eerder erheen gegaan, dus het was wel leuk om haar weer te zien. Zowel Nana als Momma komen hier vandaan. Ze leefden hier op een compound; een kleine leefgemeenschap. De huizen waren in een vierkant geplaatst, met in het midden een binnenplaats. Wij (de vrijwilligers) kregen de kamer die zenormaal gesproken ook voor de vrijwillgers gebruiken, maar die waren er op dit moment niet. We hadden ook onze eigen douche. Nouja, dat is dus een net te laag stenen muurtje met een paar emmers water en een kleiner schaaltje, dat je gebruikt om het water over je heen te gieten. Dat had ik al eens eerder gehad, toen we naar het Mole National Park gingen (heb al eens een foto daarvan geplaatst). We waren wel behoorlijk moe door de reis (7 uur rijden) en het vroege opstaan, dus hebben we de rest van de dag vooral in die kamer gezeten. Met ventilator, maar toen we tussendoor even naar buiten gingen om het dorp te verkennen deed hij het niet meer omdat de electriciteit was uitgevallen. Ik kan jullie vertellen, in het noorden is het nog een stuk warmer dan waar mijn project zit! Dus ik ben heel blij dat ik een stuk zuidelijker zit, want door die warmte is het moeilijk om het ‘zware' werk (zoals kleren wassen) te doen. Momma had haar eigen kamer, maar ze gebruikte wel onze douche. En dat deed ze dus ‘s avonds laat. Niet heel fijn, want in die kamer stond mijn bed, en ze was niet bepaald zachtjes. Ze zat soms wat te mompelen, te rochelen, haar neus te snuiten en natuurlijk zich te wassen, dus ik was blij als ze klaar was (want zo ging het elke avond).

De begrafenis zou pas vrijdagavond/nacht beginnen, dus we hadden de hele vrijdag nog om wat te doen. Momma stelde voor dat wij met zn drieen naar Bolgatanga (die grote stad vlakbij dus) zouden gaan en ook naar Paga, wat ik zo zal uitleggen. Er kwam een kennis van haar met ons mee omdat wij de omgeving natuurlijk helemaal niet kennen, we moesten alleen wel alles voor hem betalen; transport, eten etc. We gingen eerst naar Paga toe, een klein dorpje dat nog noordelijker ligt, bijna op de grens met Burkina Faso (iedereen weet natuurlijk waar dat ligt ;)). Dit dorp staat bekend om haar krokodillen. Er is een grote vijver/meertje waar enorm veel krokodillen in leven, die aan mensen gewend zijn. De mensen hier geloven dat deze krokodillen de geesten van hun overleden voorouders zijn, dus zijn ze hier heilig. Ze gaan er zelfs wel eens naartoe om ze om raad te vragen (ben wel benieuwd wat voor antwoord je dan krijgt van ze en hoe). Zoals ik al zei, ze zijn aan mensen gewend en je kunt dus met ze op de foto. Eerst moesten we echter geld betalen; entrée + gebruik van camera + een kip/kuiken (zegmaar een kip die nog in de puberteit zit, ze was nog niet volwassen). De man hield die kip aan haar vleugels vast en zwaaide een beetje ermee rond, zodat dat beest wat ging piepen. Daar zou dan wel een krokodil op afkomen. Na een tijdje hadden ze er eentje gevonden; hij lag daar met zijn bek wijd open maar verder wel heel rustig. En toen gingen we dus omstebeurt met hem op de foto. Eerst mocht je zijn staart vasthouden, daarna in een soort hurkzit erboven hangen (ze zeiden er wel bij dat je zijn rug niet moest aanraken, geen idée wat er dan zou gebeuren maar ik heb het risico maar niet genomen). Het was eigenlijk niet eens heel eng, maar het scheelde wel dat je zijn bek niet van dichtbij zag denk ik. Natuurlijk is het wel een risico, want het kan fout gaan. Toen we op reis waren en we in Han's Cottage verbleven, kon je ook op de foto met een krokodil. Ik was toen alleen met Caro en zij durfde niet, daarbij was er een krokodil die ons de hele tijd volgde dus dat was een beetje eng. Ongeveer een week of misschien twee nadat wij daar weer vertrokken waren, is er een ongeluk gebeurd. Ik heb van iemand gehoord dat er twee jonge mannen zijn gedood door een krokodil, of dat echt waar is weet ik niet, maar er is in ieder geval iets gebeurd waardoor het vanaf nu verboden is daar. Paga staat wel echt bekend om de krokodillen; en hoe vaak krijg je deze kans nou? Een man die daar werkte liep ook zo het water in, waar een paar krokodillen lagen (voornamelijk kleintjes maar toch) om de staart van een grote krokodil te pakken en daarmee heen en weer te zwaaien; het beest deed verder niks. Maar weer even verder; toen we allemaal op de foto waren geweest zeiden ze dat we met zn allen weer erbij moesten gaan zitten voor een groepsfoto. Dus wij vrolijk poseren, toen die krokodil ineens een stuk omhoog kwam. Dat kwam doordat die man de (levende) kip in zijn bek goodie; daar schrokken we toch wel even van haha. Intussen kwam er van achter ons een kleine krokodil het water uitgekropen. ‘ Hij gaat ons toch niet aanvallen he?' dacht ik. Maar toen de man een steentje op z'n kop gooide ging hij gelukkig weer terug het water in.

Na dit hele gebeuren kwam er een man naar ons toe met foto's van traditionele kleding, hutten enz. Of we die misschien wilden zien? Hij zei dat hij geen entrée o.i.d. aan ons kon vragen omdat we vrijwilligers waren. We waren wel benieuwd, dus liepen we mee. Was wel leuk om even te zien, een hut waar wat archeologische voorwerpen lagen, eentje waar vrouwen bevallen (en een week in moeten blijven met hun baby), een uitkijkpost en we mochten op de ‘queens stool' (koninginne-krukje) zitten, die was dus voor de belangrijkste vrouw. Toen probeerde hij nog wat traditionele spullen aan ons te verkopen, zoals bepaalde tassen en sierraden, maar dat hoefden we niet zo nodig. Daarna moesten we dus alsnog betalen; om alles in deze staat te houden. We keken elkaar aan, want geen idée hoeveel je dan moet geven. De jongen die met ons mee was zei dat we hem 5 Cedi (2.5 euro) moesten geven. Oh nee, nee dat is niet genoeg hoor. Voor hun drie? Ze hadden zelf misschien wel 10 Cedi willen geven. Dus geef maar 10 Cedi. Dat hebben we uiteindelijk maar gedaan, maar ik vond wel dat hij ons nogal voor de gek had gehouden. 'Ik mag geen geld aan jullie vragen' en dan 'nee je moet minstens dit bedrag geven'. Maarja, niks meer aan te doen.

Daarna gingen we met onze taxi naar Bolgatanga en gingen we daar lunchen. Het was dus weer enorm warm, dus zijn we daarna maar met de trotro naar huis gegaan. De rest van de dag vooral in onze kamer gehangen, want er was verder ook niks te doen in het dorp. Nog heel even de markt bekeken, maar daar was je na 5 minuten ook doorheen..

De volgende dag (zaterdag) was de begrafenis. Toen ik Momma vroeg hoe laat we erheen zouden gaan, zei ze dat we rond 9 uur zouden vertrekken. Dat werd 11 uur. We hadden speciale kleren hiervoor laten maken, omdat er een bepaald patroon voor deze begrafenis was afgesproken. In Techiman hadden we dus de stof gekocht en de buurvrouw heeft er voor ons kleren van gemaakt; we mochten zelf uitkiezen hoe die eruit moesten zien. Ik had verwacht dat iedereen die stof zou dragen, maar dat was maar een klein groepje. De meeste mensen hadden gekleurde jurken of overhemden aan, sommige mannen waren in een traditionele Afrikaanse ‘jurk' gekleed. Het was dus al begonnen toen wij aankwamen en werd buiten gehouden. Eerst waren er een aantal vrouwen aan het zingen, en er werd gitaar gespeeld en gedrumd. Wel een stuk vrolijker dan bij een Nederlandse begrafenis! Toen hield Momma een kort woordje (in hun eigen taal, dus geen idée wat ze heeft gezegd), en daarna volgde e r en lange preek. Die ging voornamelijk over hoe dankbaar we God moeten zijn, over hoe belangrijk het geloof is, enz. Mevrouw .. is overleden omdat haar tijd gekomen was, niet als straf van God. En verder werd de overledene niet meer genoemd. Toen nog wat gezang, we moesten een kleine donatie geven en rond 13u liepen we weer terug naar huis. ‘s Middags weer niks gedaan. Voor mij was het helemaal saai want ik had mijn mp3 thuisgelaten (ik wist niet of ie de warmte wel zou overleven) en dacht dat ik een boek in mijn rugzak had gestopt, maar dat was dus niet zo. We waren alledrie blij dat we de volgende dag weer naar huis zouden gaan, want we hadden het wel gezien. We misten natuurlijk de douche, maar vooral de wc. Hier was dat een hokje met een houten deur (die niet dichtging, dus die moest je blijven vasthouden) en dan een gat in de grond. Er kwam niet echt een prettige geur vanaf kan ik wel zeggen. Maargoed, ik heb in ieder geval wat van het traditionele Afrikaanse leven meegemaakt. De volgende dag zouden we na de kerk naar huis gaan. Uiteindelijk besloten wij drie om niet te gaan, even geen zin in zo'n lange dienst die waarschijnlijk toch helemaal in een voor ons onbegrijpelijke taal wordt gehouden. Rond 10 uur vertrokken ze en even na 13u waren ze weer terug. Nu gaan we eindelijk weer terug! Maar toen kwam Momma met de vraag of we het goed vonden om nog een nachtje te blijven. De redden? Het was nu heel erg warm (je kunt het beste ‘s ochtends reizen) en daarbij had ze iets waardoor ze steeds naar de wc moest. Daar kan je weinig tegenin brengen natuurlijk, dus zeiden we datwe het goed vonden. Maar intussen dachten we: ' NEEEEE!'. Dus nog meer verveling die dag. We zouden vroeg vertrekken de volgende dag, dus ging ik op tijd naar bed. Toen ik vroeg hoe laat we weg zouden gaan, was het antwoord: rond vijf uur. Daarna vroeg ik of ze ons wakker kon maken, omdat de batterijen van onze mobieltjes bijna leeg waren. Ja hoor, da's goed. Hoe laat komt u ons dan wakker maken? Ehm, rond vijf uur denk ik. Zulke antwoorden krijg je hier heel vaak, en zo weet je doonus nog niet waar je aan toe bent. Gewoon maar afwachten dus. Net als de vorige nacht was er rond 3 uur ‘s nachts een enorm kabaal; het klonk alsof er geiten op het (golfplaten) dak stonden te springen en alsof er vogels met hun poten overheen krasten en er voederbakken werden omgegooid, het was echt heel hard. En het ging ook ruim een uur door. Ik moest de neiging onderdrukken om met mijn kussen te gaan rondsmijten, maar dat zou verder ook weinig zin hebben. Rond 4.30u stonden we maar op en pakten we alles in. We liepen pas naar de weg rond 6 uur, omdat het daarvoor nog te donker was of zoiets. Momma wilde per se een bus rechtstreeks naar Techiman. Maar die kwam natuurlijk niet voorbij. Ik had al bedacht, dan gaan we gewoon met de trotro naar Tamale en dan nemen we vanaf daar een bus. Rond 09.30u (3.5 uur later dus) vond Momma dat toch wel een goed idée en deden we het dus alsnog op die manier. Om de een of andere reden was het nu wel echt heel koud toen we moesten wachten, vooral de wind. Niet gedacht dat dat kon hier in het noorden, maar wel dus. Nadat we ons in de trotro gepropt hadden (een busje dat bij ons voor 15 personen is bested, is hier voor 20 personen inclusief baggage) kwamen we na 2 uur rijden in Tamale aan. Momma wilde met een luxe bus naar huis, maar dat vonden wij veel te duur. Het zou 20 Cedi (10 euro) kosten, en we hadden al veel meer uitgegeven dan we vantevoren verwacht hadden. Dus wilden wij met de trotro, maar dat wilde zij weer niet. 'De stoeltjes zijn te klein' zei ze. Eigenlijk bedoelde ze dat zij er niet in paste, maar dat zei ze niet. Bij de trotro die we voor het eerste stuk genomen hadden kon ze voorin zitten, dus toen was het geen problem. De trotro naar Techiman kostte 8 Cedi, best wel een verschil dus. In de trotro kwam ik erachter dat er een sprinkhaan tussen mijn rugzak zat, waarschijnlijk al vanaf Wulugu want toen had ik ook al zoiets groens bij mijn voeten gezien. Jullie begrijpen, toen zat ik niet meer heel relaxed in de trotro. Een uur rijden van Techiman vandaag maakten we nog een korte stop, mijn buurman ging even naar buiten om zijn benen te strekken maar kwam niet op tijd terug. Het busje toeterde nog een aantal keer en toen reden we weg, best wel zielig. (ik ben altijd bang dat mij dat overkomt, daarom ben ik ook maar niet uitgestapt). Na vijf uur in de trotro kwamen we aan in Techiman, daar namen we de taxi naar huis (nadat de chauffeur de sprinkhaan voor me weggehaald had). Rond 17.30u waren we eindelijk thuis! Mijn witte shirt was inmiddels bruin, dus ik was heel erg gelukkig met de douche! Verder niks bijzonders, de volgende dag gewoon weer om 6 uur op (in Wulugu konden we wel uitslapen tot 6.30 of 7 uur) en de dagelijkse routine gedaan.

Jullie hebben de foto's waarschijnlijk al gezien die ik er gister op geplaatst heb, de volgende keer zet ik foto's van het noorden erop.

Nu heb ik jullie wel weer lang genoeg bezig gehouden; fijne dag nog!

Xxx Krista